Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Hòa Bình (CDC Hòa Bình)
SUY DINH DƯỠNG CẤP TÍNH – NGUYÊN NHÂN VÀ TRIỆU CHỨNG
Bệnh suy dinh dưỡng (SDD) cấp tính là tình trạng bệnh lý mà cơ thể không nhận đủ năng lượng và đạm theo nhu cầu do cung cấp thiếu hoặc do bệnh lý, gây tình trạng trẻ bị giảm cân nhanh (gầy mòn) hoặc bị phù.
Nguy cơ tử vong của trẻ mắc bệnh suy dinh dưỡng cấp tính nặng cao gấp từ 5-20 lần so với trẻ bình thường và có thể là nguyên nhân trực tiếp gây tử vong ở trẻ hoặc có thể đóng vai trò gián tiếp làm tăng nhanh nguy cơ tử vong ở những trẻ bị mắc các bệnh phổ biến như tiêu chảy và viêm phổi.
Hai nguyên nhân chính của SDD cấp tính là tình trạng thiếu ăn cấp tính hoặc bệnh tật.
Thiếu ăn cấp tính thường xảy ra khi có tình trạng thiếu an ninh lương thực tại hộ gia đình. Tình trạng này có thể xuất hiện mang tính chất cá thể (hộ gia đình nghèo, thiếu ăn) hoặc tính chất cộng đồng (cộng đồng nghèo, thiếu ăn, hoặc có thể xảy ra các thiên tai, thảm họa dẫn đến mất an ninh lương thực do nguồn dự trữ bị mất, gián đoạn nguồn cung).
Tình trạng bệnh lý, đặc biệt các bệnh lý cấp tính hay gặp như tiêu chảy và viêm đường hô hấp, nếu trẻ không được chăm sóc dinh dưỡng và phục hồi dinh dưỡng tốt trong và sau thời gian mắc bệnh cũng là nguyên nhân phổ biến dẫn đến SDD cấp tính ở trẻ em. Một số bệnh lý mạn tính ảnh hưởng đến tiêu hóa, chuyển hóa như các dị tật ống tiêu hóa, bệnh tim, các bệnh tự miễn... dẫn đến giảm tiêu thụ và hấp thu các chất dinh dưỡng cần cho sự tăng trưởng của trẻ và cũng là nguyên nhân của SDD cấp tính khi có các yếu tố thuận lợi cho sự giảm cân đột ngột của trẻ.
Đo chu vi vòng cánh tay cho trẻ tại trạm y tế phường Thống Nhất, TP Hòa Bình
Trẻ chỉ cần có 1 trong 2 điều kiện về nhân trắc là Chu vi vòng cánh tay (MUAC) hoặc Cân nặng theo chiều cao (CN/CC) thấp hơn so với ngưỡng là được chẩn đoán bệnh suy dinh dưỡng cấp tính.
Trẻ mắc bệnh suy dinh dưỡng cấp tính vừa có các biểu hiện sau: Chu vi vòng cánh tay: MUAC từ 115mm đến <125mm (Tiêu chuẩn chẩn đoán dựa vào MUAC chỉ áp dụng cho trẻ từ 6-59 tháng tuổi). Hoặc cân nặng theo chiều cao (CN/CC): CN/CC từ -3SD đến <-2SD. Các triệu chứng lâm sàng thường kín đáo, dễ bỏ sót.
Trẻ mắc bệnh suy dinh dưỡng cấp tính nặng có các biểu hiện sau: Chu vi vòng cánh tay: MUAC < 115mm. Hoặc cân nặng theo chiều cao (chiều dài): CN/CC < -3SD.
Trẻ bị suy dinh dưỡng cấp tính có các biểu hiện:
- Phù dinh dưỡng: Chu vi vòng cánh tay và cân nặng theo chiều cao có thể bình thường. Tuy nhiên trẻ bị phù bắt đầu từ hai chi dưới, sau đó phù toàn thân. Phù đều hai bên, phù trắng mềm, ấn lõm. Phù dinh dưỡng được coi là tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh SDD cấp tính có biến chứng. Cần phân biệt với phù do các nguyên nhân khác (tim, thận…).
- Hay gặp kèm theo rối loạn tiêu hóa, viêm phổi.
- Rối loạn sắc tố da: trẻ xuất hiện những nốt đỏ ở bẹn, chi, mông và xung quanh hậu môn. Các nốt này tập trung thành mảng đỏ và thâm đen sau đó bong ra để lại lớp da non dễ bị nhiễm trùng làm da trẻ loang lổ.
- Trẻ mất hết lớp mỡ dưới da ở mặt, mông, chi nên trẻ gày đét, mặt hốc hác, mắt trũng da khô nhăn nheo như cụ già.
- Trẻ có triệu chứng thiếu vitamin A, D, K, B1, B12… nhưng nhẹ hơn.
- Trẻ có thể mất cảm giác thèm ăn.
Cho trẻ đến khám và điều trị sớm khi thấy trẻ có các dấu hiệu trên. Việc tiếp nhận điều trị cũng là một cơ hội để trẻ có thể phát triển bình thường cả về thể chất và trí tuệ.
Thu Hương (CDC Hòa Bình)
Hai nguyên nhân chính của SDD cấp tính là tình trạng thiếu ăn cấp tính hoặc bệnh tật.
Thiếu ăn cấp tính thường xảy ra khi có tình trạng thiếu an ninh lương thực tại hộ gia đình. Tình trạng này có thể xuất hiện mang tính chất cá thể (hộ gia đình nghèo, thiếu ăn) hoặc tính chất cộng đồng (cộng đồng nghèo, thiếu ăn, hoặc có thể xảy ra các thiên tai, thảm họa dẫn đến mất an ninh lương thực do nguồn dự trữ bị mất, gián đoạn nguồn cung).
Tình trạng bệnh lý, đặc biệt các bệnh lý cấp tính hay gặp như tiêu chảy và viêm đường hô hấp, nếu trẻ không được chăm sóc dinh dưỡng và phục hồi dinh dưỡng tốt trong và sau thời gian mắc bệnh cũng là nguyên nhân phổ biến dẫn đến SDD cấp tính ở trẻ em. Một số bệnh lý mạn tính ảnh hưởng đến tiêu hóa, chuyển hóa như các dị tật ống tiêu hóa, bệnh tim, các bệnh tự miễn... dẫn đến giảm tiêu thụ và hấp thu các chất dinh dưỡng cần cho sự tăng trưởng của trẻ và cũng là nguyên nhân của SDD cấp tính khi có các yếu tố thuận lợi cho sự giảm cân đột ngột của trẻ.
Đo chu vi vòng cánh tay cho trẻ tại trạm y tế phường Thống Nhất, TP Hòa Bình
Trẻ chỉ cần có 1 trong 2 điều kiện về nhân trắc là Chu vi vòng cánh tay (MUAC) hoặc Cân nặng theo chiều cao (CN/CC) thấp hơn so với ngưỡng là được chẩn đoán bệnh suy dinh dưỡng cấp tính.
Trẻ mắc bệnh suy dinh dưỡng cấp tính vừa có các biểu hiện sau: Chu vi vòng cánh tay: MUAC từ 115mm đến <125mm (Tiêu chuẩn chẩn đoán dựa vào MUAC chỉ áp dụng cho trẻ từ 6-59 tháng tuổi). Hoặc cân nặng theo chiều cao (CN/CC): CN/CC từ -3SD đến <-2SD. Các triệu chứng lâm sàng thường kín đáo, dễ bỏ sót.
Trẻ mắc bệnh suy dinh dưỡng cấp tính nặng có các biểu hiện sau: Chu vi vòng cánh tay: MUAC < 115mm. Hoặc cân nặng theo chiều cao (chiều dài): CN/CC < -3SD.
Trẻ bị suy dinh dưỡng cấp tính có các biểu hiện:
- Phù dinh dưỡng: Chu vi vòng cánh tay và cân nặng theo chiều cao có thể bình thường. Tuy nhiên trẻ bị phù bắt đầu từ hai chi dưới, sau đó phù toàn thân. Phù đều hai bên, phù trắng mềm, ấn lõm. Phù dinh dưỡng được coi là tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh SDD cấp tính có biến chứng. Cần phân biệt với phù do các nguyên nhân khác (tim, thận…).
- Hay gặp kèm theo rối loạn tiêu hóa, viêm phổi.
- Rối loạn sắc tố da: trẻ xuất hiện những nốt đỏ ở bẹn, chi, mông và xung quanh hậu môn. Các nốt này tập trung thành mảng đỏ và thâm đen sau đó bong ra để lại lớp da non dễ bị nhiễm trùng làm da trẻ loang lổ.
- Trẻ mất hết lớp mỡ dưới da ở mặt, mông, chi nên trẻ gày đét, mặt hốc hác, mắt trũng da khô nhăn nheo như cụ già.
- Trẻ có triệu chứng thiếu vitamin A, D, K, B1, B12… nhưng nhẹ hơn.
- Trẻ có thể mất cảm giác thèm ăn.
Cho trẻ đến khám và điều trị sớm khi thấy trẻ có các dấu hiệu trên. Việc tiếp nhận điều trị cũng là một cơ hội để trẻ có thể phát triển bình thường cả về thể chất và trí tuệ.
Thu Hương (CDC Hòa Bình)
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Tin xem nhiều
Thống kê truy cập
- Đang truy cập30
- Máy chủ tìm kiếm1
- Khách viếng thăm29
- Hôm nay35,404
- Tháng hiện tại177,103
- Tổng lượt truy cập8,000,596
Văn bản
Video
-
-
Kiểm tra đơn vị...
Kiểm tra đơn vị cung cấp thiết bị y tế cho bệnh viện Đa khoa...
-
Tăng cường kiểm...
Tăng cường kiểm soát chi phí trong khám chữa bệnh bảo hiểm y...